لغات و اصطلاحاتی است از قرآن که به مرور زمان فهم آنها دشوار گردیده و به تفسیر و توضیح احتیاج پیدا کرده است. رجوع به غریب الحدیث و القرآن شود. صاحب کشف الظنون گوید: درباره غریب قرآن به جز کسانی که ابن اثیر نام برده است اشخاص دیگری نیز مؤلفاتی دارند، از جملۀ ایشان ابوالحسن سعید بن مسعده الاخفش الاوسط، متوفی به سال 224 هجری قمریو قینبی و نضربن شمیل بصری، متوفی به سال 203 هجری قمری و ابوفید که نام وی مرثدبن حارث بن ثور بن علقمه بن عمرو بن سدوس، متوفی به سال 195 هجری قمری و مؤرج بن عمرو النحوی السدوسی بصری، متوفی به سال 174 هجری قمری وابان بن تغلب بن ریاح ابی سعید بکری، متوفی به سال 141هجری قمری و ابوبکر احمد بن کامل، متوفی به سال 350 هجری قمری و ابوعبید قاسم بن سلام حریری کوفی، متوفی به سال 224 هجری قمری، و ابوبکر محمد بن حسن، معروف به ابن درید لغوی، متوفی به سال 321 هجری قمری و ابوعبداﷲ محمد بن یوسف کفرطابی، متوفی به سال 503 هجری قمری و علاءالدین علی بن عثمان ترکمانی ماردینی حنفی، متوفی به سال 750 هجری قمری که نام کتاب وی ’بهجه الاریب لما فی الکتاب العزیز من الغریب’ و محمد بن عزیز سجستانی، متوفی به سال 330 هجری قمری و ابومحمد عبدالرحمن بن عبدالمنعم الخزرجی، متوفی به سال 564 هجری قمری و زین الدین عبدالرحیم بن حسین عراقی، متوفی به سال 806 هجری قمری و ابوعمرو زاهد، و امام زین الدین محمد بن ابی بکر بن عبدالقادر رازی، صاحب مختار الصحاح که در آغاز آن گوید: گروهی از طالبان علم و حاملان قرآن از وی خواستند که تفسیری از غریب قرآن برای ایشان گرد آورد. وی اجابت کرد و آن را به ترتیب جوهری مرتب ساخت و از اعراب و معانی نیز مقداری بر آن افزود و به سال 668 هجری قمری از تألیف آن فراغت یافت و ابوالفرج بن جوزی که کتاب خود را به نام ’الاریب بما فی القرآن من الغریب’ تألیف کرد. سیوطی در اثقان گوید: ’گروه بسیاری در این باب کتابها تصنیف کردند، از مشهورترین آنها کتاب عزیزی است که در تألیف آن پانزده سال رنج برد و شیخ او ابوبکر انصاری نیز در تحریر کتاب با وی یاری کرد. و از بهترین کتب در این باب ’مفردات’ از راغب است و ابوحیان را نیز در این باب تألیفی است’. و ابن سمین ابوالمعالی احمد بن علی بغدادی حلبی نیز کتاب ’مفردات القرآن’ را که از بهترین کتب در این باب است تألیف کرده است. مرگ وی به سال 596 هجری قمری بود. ابن الندیم در الفهرست گوید: به نام غریب القرآن برای شرح لغات و اصطلاحات قرآن کتبی نوشته شده و از آنجمله است: کتاب غریب القرآن مؤرج سدوسی. کتاب غریب القرآن ابن قتیبه. کتاب غریب القرآن ابوعبدالرحمن یزیدی. کتاب غریب القرآن محمد بن سلام جمحی. کتاب غریب القرآن ابوجعفر بن رستم طبری. کتاب غریب القرآن لابی عبید القاسم. کتاب غریب القرآن لمحمد بن عزیزی السجستانی. کتاب غریب القرآن ابوالحسن عروضی کتاب غریب القرآن محمد بن دینار احول. کتاب غریب القرآن ابوزید بلخی. کتاب اعراب ثلاثین سوره من القرآن از ابن خالویه. کتاب غریب المصاحف ابوبکر الوراق
لغات و اصطلاحاتی است از قرآن که به مرور زمان فهم آنها دشوار گردیده و به تفسیر و توضیح احتیاج پیدا کرده است. رجوع به غریب الحدیث و القرآن شود. صاحب کشف الظنون گوید: درباره غریب قرآن به جز کسانی که ابن اثیر نام برده است اشخاص دیگری نیز مؤلفاتی دارند، از جملۀ ایشان ابوالحسن سعید بن مسعده الاخفش الاوسط، متوفی به سال 224 هجری قمریو قینبی و نضربن شمیل بصری، متوفی به سال 203 هجری قمری و ابوفید که نام وی مرثدبن حارث بن ثور بن علقمه بن عمرو بن سدوس، متوفی به سال 195 هجری قمری و مؤرج بن عمرو النحوی السدوسی بصری، متوفی به سال 174 هجری قمری وابان بن تغلب بن ریاح ابی سعید بکری، متوفی به سال 141هجری قمری و ابوبکر احمد بن کامل، متوفی به سال 350 هجری قمری و ابوعبید قاسم بن سلام حریری کوفی، متوفی به سال 224 هجری قمری، و ابوبکر محمد بن حسن، معروف به ابن درید لغوی، متوفی به سال 321 هجری قمری و ابوعبداﷲ محمد بن یوسف کفرطابی، متوفی به سال 503 هجری قمری و علاءالدین علی بن عثمان ترکمانی ماردینی حنفی، متوفی به سال 750 هجری قمری که نام کتاب وی ’بهجه الاریب لما فی الکتاب العزیز من الغریب’ و محمد بن عزیز سجستانی، متوفی به سال 330 هجری قمری و ابومحمد عبدالرحمن بن عبدالمنعم الخزرجی، متوفی به سال 564 هجری قمری و زین الدین عبدالرحیم بن حسین عراقی، متوفی به سال 806 هجری قمری و ابوعمرو زاهد، و امام زین الدین محمد بن ابی بکر بن عبدالقادر رازی، صاحب مختار الصحاح که در آغاز آن گوید: گروهی از طالبان علم و حاملان قرآن از وی خواستند که تفسیری از غریب قرآن برای ایشان گرد آورد. وی اجابت کرد و آن را به ترتیب جوهری مرتب ساخت و از اعراب و معانی نیز مقداری بر آن افزود و به سال 668 هجری قمری از تألیف آن فراغت یافت و ابوالفرج بن جوزی که کتاب خود را به نام ’الاریب بما فی القرآن من الغریب’ تألیف کرد. سیوطی در اثقان گوید: ’گروه بسیاری در این باب کتابها تصنیف کردند، از مشهورترین آنها کتاب عزیزی است که در تألیف آن پانزده سال رنج برد و شیخ او ابوبکر انصاری نیز در تحریر کتاب با وی یاری کرد. و از بهترین کتب در این باب ’مفردات’ از راغب است و ابوحیان را نیز در این باب تألیفی است’. و ابن سمین ابوالمعالی احمد بن علی بغدادی حلبی نیز کتاب ’مفردات القرآن’ را که از بهترین کتب در این باب است تألیف کرده است. مرگ وی به سال 596 هجری قمری بود. ابن الندیم در الفهرست گوید: به نام غریب القرآن برای شرح لغات و اصطلاحات قرآن کتبی نوشته شده و از آنجمله است: کتاب غریب القرآن مؤرج سدوسی. کتاب غریب القرآن ابن قتیبه. کتاب غریب القرآن ابوعبدالرحمن یزیدی. کتاب غریب القرآن محمد بن سلام جمحی. کتاب غریب القرآن ابوجعفر بن رستم طبری. کتاب غریب القرآن لابی عبید القاسم. کتاب غریب القرآن لمحمد بن عزیزی السجستانی. کتاب غریب القرآن ابوالحسن عروضی کتاب غریب القرآن محمد بن دینار احول. کتاب غریب القرآن ابوزید بلخی. کتاب اعراب ثلاثین سوره من القرآن از ابن خالویه. کتاب غریب المصاحف ابوبکر الوراق